Lokalizacja – Stacja Polarna Calypsobyen

Wyprawy Polarne na Spitsbergen

Lokalizacja Stacji (Svalbard-Arktyka)

Calypsobyen

Stacja Polarna Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (Svalbard)

Arktyka

Definicje Arktyki

Istnieje wiele różnych definicji Arktyki jako regionu, które są szeroko używane. Definicje geograficznych granic Arktyki różnią się w zależności od zastosowanego kryterium, w tym takie jak: (1) obszar objęty izotermą lipcowa poniżej 10º C, (2) rozmieszczenie roślinności (tundra) lub (3) granice polityczne, np. zdefiniowany przez CAFF (CAFF, 2001). Jest to ogromny obszar właściwie o nienaruszonych ekosystemach morskich i przybrzeżnych.

Zródło: Philippe Rekacewicz, UNEP/GRID-Arendal

Granice Grup Roboczych Rady Arktycznej

Definiowanie Arktyki nie jest jednoznaczne w sensie określona jej granicy. Raczej ta granica będzie się zmieniać w zależności od zastosowanego kryterium: środowiskowego, geologicznego, biologicznego, ekonomicznego, jurysdykcyjnego lub społecznego. W tym ujęciu np. grupy robocze Rady Arktycznej mają różne jej definicje, które odzwierciedlają ich indywidualne interesy. Program Monitoringu i Oceny Arktyki (AMAP), który istniał przed Radą Arktyczną, utworzył swoje “obszary AMAP” jako terytorium, na którym prowadziłby monitoring środowiskowy w ramach Strategii Ochrony Środowiska. AMAP określił zakres regionalny na podstawie kompromisu pomiędzy różnymi definicjami. “Obszar AMAP” obejmuje głównie obszary lądowe i morskie na północ od koła podbiegunowego Arktyki (66°32’N), na północ od 62°N w Azji i 60°N w Ameryce Północnej, z modyfikacją obejmującą obszary morskie na północ od łańcucha Aleutów, Zatoki Hudsona oraz części Oceanu Atlantyckiego, w tym Morze Labradorskie, z wyłączeniem Morza Bałtyckiego. Inne grupy robocze Rady Arktycznej, takie jak Konserwacja Flory i Fauny Arktycznej (CAFF) oraz Zarządzanie Sytuacjami Awaryjnymi, Zapobieganie i Przygotowanie (EPPR), oraz Raport o Rozwoju Ludzkości w Arktyce (AHDR) opracowały własne granice lub dostosowały granicę AMAP. Granica CAFF w dużej mierze podąża za granicą lasów strefy subarktycznej, aby uwzględnić ekosystemy, na których skupiają się jej działania. Podobnie Raport o Rozwoju Ludzkości w Arktyce musiał opierać się głównie na jednostkach politycznych na północy, ponieważ to w ten sposób większość danych społeczno-ekonomicznych i informacji o społeczeństwach północnych jest zorganizowana. Poniższa mapa przedstawia granice regionu Arktyki zdefiniowane przez różne grupy robocze Arktycznych Grup Roboczych, o których mowa powyżej (Atlas UArctic: Granice Arktyki).

Źródło: GRID-Arendal

Svalbard

Arktyka stanowi najbardziej na północ wysunięty obszar na świecie, obejmujący Ocean Arktyczny i otaczające go obszary lądowe. Region ten charakteryzuje się niskimi temperaturami oraz obecnością lodu i śniegu. Lata są krótkie, ale z długimi okresami światła dziennego (północne słońce). Zimy są długie i zimne, z okresami braku słońca (noc polara). Ocean Arktyczny dużej części pokryty jest lodem morskim. Jest on połączony z Oceanem Spokojnym oraz Atlantyckim. Kraje w tym regionie to Rosja, Finlandia, Szwecja, Norwegia, Islandia, Grenlandia (Dania), Kanada i Alaska (USA).

Źródło: Hugo Ahlenius (GRID-Arendal)

Svalbard – nazwa administracyjna grupy wszystkich wysp na Oceanie Arktycznym, które zostały poddane suwerenności Norwegii na mocy Traktatu Paryskiego z 9 lutego 1920 roku. Wyspy te znajdują się między szerokościami geograficznymi 74° a 81° północnej szerokości geograficznej oraz między długościami geograficznymi 10° a 34° wschodniej długości geograficznej i obejmują Spitsbergen – dawniej Zachodni Spitsbergen (37 814 km²), Nordaustlandet (14 467 km²), Edgeøya (5073 km²), Barentsøya (1288 km²), Kvitøya (682 km²), Prins Karls Forland (615 km²), Kong Karls Land (331 km²), Hopen (46 km²) i Bjørnøya (178 km²) najdalej na południe. Całkowita powierzchnia: 61 020 km². Longyearbyen, centrum administracyjne Svalbardu, to najdalej na północ położone stałe osiedle na świecie, nazwane na cześć Johna Munro Longyeara (1850-1922) (Źródło: Polar places names, NPI)

Źródło-mapa: Oona Räisänen (GNU FDL)

Główne elementy środowiska naturalnego Spitsbergenu zależą bezpośrednio od otaczających wód: Morza Grenlandzkiego – od zachodu, Morza Barentsa – od wschodu oraz Oceanu Arktycznego – od północy. Istotne znaczenie mają także prądy morskie, opływające wyspę. Ciepło do regionu arktycznego jest transportowane głównie poprzez Prąd Zachodniego Spitsbergenu, który jest odnogą Prądu Północnoatlantyckiego. Niesie on ciepłe i słone wody atlantyckie. Po drugiej strony płynie natomiast Prąd Wschodnio Spitsbergeński, z chłodnymi i świeżymi wodami arktycznymi. W pobliżu wyspy Hopen rozdziela się na dwa odrębne prądy: Sørkappski i Bjørnøyi. Prąd Sørkappski płynie na zachód, mijając od południa Spitsbergen (Sørkap Land), a następnie jego wody przemieszczają się na północ. W konsekwencji klimat w poszczególnych regionach wyspy jest niezwykle zróżnicowany. W zachodniej części jest cieplejszy, natomiast wewnątrz obszaru lądowego – bardziej kontynentalny.

(A) Położenie Svalbardu (UNEP/GRID‑Arendal); (B) Położenie obszaru badań a prądy morskie: 1 – ciepły(WSC – Zachodniospitsbergeński), 2 – zimne (ESC – Wschodniospitsbergeński, S. C. – Sørkapski, BC – Bjørnøyi), 3 – lodowce; WJL – Ziemia Wedela Jarlsberga, TL – Ziemia Torella.

Spitsbergen stanowi doskonały poligon dla interdyscyplinarnych badań naukowych, zarówno ze względu na unikalną przyrodę, jak i na status prawny archipelagu. Walory środowiskowe oraz dostępność tego terenu zadecydowały o rozpoczęciu w 1986 roku badań polarnych przez Wyprawy Polarne Uniwersytetu Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie. Na miejsce badań wybrano północno‑zachodnią część Ziemi Wedela Jarlsberga w obrębie zachodniego wybrzeża Spitsbergenu, ograniczoną od zachodu i północy brzegiem Morza Grenlandzkiego i Bellsundu, od wschodu fiordem Recherche i lodowcem Recherche oraz doliną Dunder od strony południowo‑zachodniej.